Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2008

Με αφορμή μιας Ανάρτησης στο blog ενός φίλου μου (" http://mpomp.blogspot.com/2008/10/blog-post.html "Εδώ μπορείτε να το διαβάσετε) που σχολιάζει τα σχολικά χρόνια δημιούργησα αυτήν την ανάρτηση για να πω τις απόψεις μου. Πιστεύω ότι τα σχολικά χρόνια είναι πολύ όμορφα αλλά μπορούν να γίνουν πολύ καλύτερα. Αναφέρομαι στο σύστημα εκπαίδευσης γενικώς της Φινλανδίας. Σύμφωνα με ένα άρθρο που εκδόθηκε με την εφημερίδα καθημερινή τον Δεκέμβριο του 2004 θα σας παρουσιάσω περιληπτικά το εκπαιδευτικό σύστημα.
Για περισσότερες πληροφορίες δείτε στο site http://www.physics4u.gr/articles/2004/finlandeducation.html

Φθάνοντας σε ένα πολυθέσιο σχολείο του Ελσίνκι, το πρώτο πράγμα που σου κάνει εντύπωση είναι η συνύπαρξη παιδιών με μεγάλο εύρος ηλικιών. Επειδή οι μαθητές μένουν στο ίδιο σχολείο για εννέα χρόνια, μπορεί κάποιος να δει εφήβους στη σκάλα αλλά και μικρά παιδιά επτά χρονών να παίζουν στην παιδική χαρά του σχολείου.Αυτή ίσως είναι και η μεγαλύτερη διαφορά που έχουν τα σχολεία της Φινλανδίας και της Ελλάδας - ότι οι μαθητές περνούν εννέα χρόνια στο ίδιο σχολείο, συνδυάζοντας τους ρόλους της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Τα παιδιά αρχίζουν τα επίσημα μαθήματα τους όταν γίνονται επτά χρονών και μένουν στο ίδιο σχολείο έως ότου γίνουν 16. Ακολούθως θα πάνε ή στο λύκειο, που θα τους οδηγήσει στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, ή σε μια επαγγελματική σχολή.

Συνήθως τα σχολεία στην Φινλανδία έχουν πολλούς ανοικτούς χώρους, γυάλινους τοίχους, έξυπνο σχεδιασμό, βιβλιοθήκες και υπολογιστές. Αισθάνεσαι εκεί μέσα, παρά το μεγάλο αριθμό των μαθητών που έχουν μερικά σχολεία - και 500 παιδιά ακόμα - μια ηρεμία και μια ησυχία που σε ξενίζει.

Κι αυτό θα μπορούσε να οφείλεται σε μια άλλη πολιτιστική διαφορά - ότι οι μαθητές δεν φορούν παπούτσια, αλλά περπατούν γύρω με τις κάλτσες τους.Αυτό δίνει μια αίσθηση ενός φιλικού χώρου ή ακόμα και οικογενειακού. Αν και μερικοί από τους εφήβους βρίσκουν ενοχλητικό να έχουν τόσα πολλά μικρά παιδιά γύρω τους, αυτή η συνύπαρξη κάνει να φαίνεται το φινλανδικό σχολείο λιγότερο εφηβικό γκέτο από ό,τι ένα συνηθισμένο σχολείο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Οι δάσκαλοι αναγνωρίζουν ότι αυτή η ενιαία σχολική δομή σημαίνει ότι το προσωπικό ξέρει τους μαθητές και τις οικογένειές τους πολύ καλά, δεδομένου ότι οι μαθητές θα είναι εκεί από τη νηπιακή ηλικία.Επίσης, οι εκπαιδευτικοί στα σχολεία αυτά λένε ότι το σύστημα του ενιαίου σχολείου, με ένα γνωστό περιβάλλον, κάνει τα παιδιά να αισθανθούν ασφαλέστερα, με μικρή πιθανότητα του φόβου για το άγνωστο και μια πιο εύκολη μετάβαση στα εφηβικά χρόνια και έπειτα στο επόμενο στάδιο της προχωρημένης εκπαίδευσης (Λύκειο).

"Η βάση της εκπαίδευσης και της διδασκαλίας μας είναι η ισότητα", λέει μια δασκάλα και συμπληρώνει ότι η θέση του δασκάλου στη Φινλανδία έχει μεγάλο κύρος και αναγνωρίζεται η κοινωνική διάσταση του εκπαιδευτικού έργου.

Μια άλλη παράμετρος είναι η καλή γνώση των Αγγλικών που ξέρουν τα παιδιά, που διδάσκονται μόνο στο σχολείο τους κι όχι στα φροντιστήρια και σε ιδιαίτερα μαθήματα. Κι αυτό γιατί η καλή γνώση μιας τουλάχιστον ξένης γλώσσας είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους Φινλανδούς, γιατί η γλώσσα τους είναι ξεκομμένη από τις υπόλοιπες παραδοσιακές γλώσσες της Ευρώπης (όπως και η Ελληνική).Τα παιδιά αποκτούν την πρώτη τους επαφή με τις ξένες γλώσσες παρακολουθώντας ταινίες στη τηλεόραση (οι ταινίες εκεί δεν είναι μεταγλωττισμένες όπως στη Γερμανία για παράδειγμα). Έτσι, τα παιδιά από πολύ νωρίς προσπαθούν να διαβάζουν τους υπότιτλους και παράλληλα ακούνε την ξένη γλώσσα. Αλλά αποκτούν εμπειρίες της ξένης γλώσσας και μέσα από την τεχνολογία, τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, από τα game boy κλπ.

Επιγραμματικά θα λέγαμε ότι στη Φινλανδία η εκπαίδευση έχει αναχθεί σε αγαθό υψηλής αξίας από τη δεκαετία του '70. Τότε άρχισε η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, καρποί της οποίας είναι η σημερινή αναγνώριση από όλο τον κόσμο. Πιστεύουν ότι μέσω της εκπαίδευσης η οικονομία στις σύγχρονες κοινωνίες λειτουργεί αποτελεσματικότερα, δίδοντας παράλληλα στην αγορά εργασίας τη δυνατότητα να αποδίδει τα μέγιστα προς όφελος της ευημερίας του συνόλου.

Και κάποιες αναφορές για τον τρόπο εκμάθησης
Τα παιδιά αφού πάνε στο νηπιαγωγείο ή στους παιδικούς σταθμούς, κάνουν μια προκαταρτική τάξη (pre -school) μεταξύ του 6ου και του 7ου έτους της ηλικίας τους και στα 7 πάνε στο κανονικό σχολείο. Την εβδομάδα τα μικρά παιδιά παρακολουθούν 19 ώρες, αργότερα 23 ώρες και τέλος στις μεγάλες τάξεις οι μαθητές κάνουν 30 ώρες.

Στο πανεπιστήμιο οι μαθητές εισάγονται με πανεθνικές εξετάσεις, όταν τελειώσουν τις σπουδές τους στο Λύκειο (16 - 19 ετών). Εξετάζονται στη μητρική τους γλώσσα (υπάρχει μια μειονότητα που μιλάει Σουηδικά), στη δεύτερη εθνική (είτε πρόκειται για τη φινλανδική είτε για τη σουηδική), μια ακόμη ξένη γλώσσα και τέλος είτε μαθηματικά είτε ένα μάθημα γενικών σπουδών. Στις γενικές σπουδές, ο μαθητής μπορεί να επιλέξει ανάμεσα στη Βιολογία, στη Γεωγραφία, στη Χημεία, στη Φυσική, στην Ιστορία και στις Πολιτικές Επιστήμες, στη Φιλοσοφία ή στην Ψυχολογία.

ΣΩΠΑ

ΣΩΠΑ

Σώπα, μη μιλάς, είναι ντροπή,

κόψ' τη φωνή σου,

σώπασε επιτέλους

κι αν ο λόγος είναι αργυρός,

η σιωπή είναι χρυσός.

Τα πρώτα λόγια που άκουσα από παιδί,

έκλαιγα, γέλαγα, έπαιζα, μου λέγαν :

«σώπα!».

Στο σχολείο μου κρύψανε την αλήθεια τη μισή,

μου λέγανε: «Εσένα τι σε νοιάζει; Σώπα!»

Με φίλησε το πρώτο κορίτσι που ερωτεύτηκα και μου λέγανε:

«Κοίτα μην πεις τίποτα, σσσ...σώπα!»

Κόψε τη φωνή σου και μη μιλάς, σώπαινε.

Και αυτό βάσταξε μέχρι τα είκοσί μου χρόνια.

Ο λόγος του μεγάλου,

η σιωπή του μικρού.

Έβλεπα αίματα στο πεζοδρόμιο,

«Τι σε νοιάζει εσένα;», μου λέγανε,

«θα βρεις το μπελά σου, σώπα!».

Αργότερα φωνάζανε οι προϊστάμενοι

«Μη χώνεις τη μύτη σου παντού,

κάνε πως δεν καταλαβαίνεις, σώπα!»

Παντρεύτηκα, έκανα παιδιά,

και τα 'μαθα να σωπαίνουν,

η γυναίκα μου ήταν τίμια κι εργατική

και ήξερε να σωπαίνει.

Είχε μάνα συνετή, που της έλεγε: «Σώπα».

Σε χρόνια δίσεκτα οι γονείς, οι γείτονες, με συμβουλεύανε:

«Μην ανακατεύεσαι, κάνε πως δεν είδες τίποτα. Σώπα!»

Μπορεί να μην είχαμε με δαύτους γνωριμία ζηλευτή,

με τους γείτονες, μας ένωνε όμως, το «Σώπα!».

«Σώπα!» ο ένας, «σώπα!» ο άλλος, «σώπα!» οι επάνω, «σώπα!» οι κάτω,

«σώπα!» όλη η πολυκατοικία και όλο το τετράγωνο.

«Σώπα!» οι δρόμοι οι κάθετοι και οι δρόμοι οι παράλληλοι.

Κατάπιαμε τη γλώσσα μας...

Στόμα έχουμε και μιλιά δεν έχουμε.

Φτιάξαμε το σύλλογο του «Σώπα!».

Και μαζευτήκαμε πολλοί,

μια πολιτεία ολόκληρη,

μια δύναμη μεγάλη, αλλά μουγκή!

Πετύχαμε πολλά, φτάσαμε ψηλά, μας δώσανε παράσημα,

τα πάντα κι όλα πολύ εύκολα,

μόνο με το «Σώπα!».

Μεγάλη τέχνη αυτό το «Σώπα»!

Μάθε το στη γυναίκα σου, στο παιδί σου, στην πεθερά σου

κι όταν νιώσεις ανάγκη να μιλήσεις ξερίζωσε τη γλώσσά σου

και κάν' την να σωπάσει.

Κόψ' την σύρριζα.

Πέτα την στα σκυλιά.

Το μόνο άχρηστο όργανο από τη στιγμή που δεν το μεταχειρίζεσαι σωστά.

Δεν θα έχεις έτσι εφιάλτες, τύψεις κι αμφιβολίες.

Δε θα ντρέπεσαι τα παιδιά σου και θα γλιτώσεις απ' το βραχνά να μιλάς,

χωρίς να μιλάς να λες «έχετε δίκιο, είμαι σαν κι εσάς»

Αχ! Πόσο θα 'θελα να μιλήσω ο κερατάς !

Και δεν θα μιλάς,

θα γίνεις φαφλατάς,

θα σαλιαρίζεις αντί να μιλάς.

Κόψε τη γλώσσα σου, κόψ' την αμέσως.

Δεν έχεις περιθώρια.

Γίνε μουγκός.

Αφού δε θα μιλήσεις, καλύτερα να το τολμήσεις. Κόψε τη γλώσσά σου.

Για να είσαι τουλάχιστον σωστός στα σχέδια και στα όνειρά μου

ανάμεσα σε λυγμούς και παροξυσμούς κρατώ τη γλώσσά μου,

γιατί νομίζω πως θα 'ρθει η στιγμή που δεν θα αντέξω

και θα ξεσπάσω και δεν θα φοβηθώ και θα ελπίζω

και κάθε στιγμή το λαρύγγι μου θα γεμίζω με ένα φθόγγο,

με έναν ψίθυρο, με ένα τραύλισμα, με μια κραυγή που θα μου λέει:

ΜΙΛΑ!

Aziz Nesin